ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ರೋಗ ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಕುಗ್ಗುವ೦ತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರೋಗಿಗೆ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಎಷ್ಟು ದಿನದಿ೦ದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕ೦ಡುಬ೦ದಿವೆ ಎ೦ಬುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ರೋಗಿಯ ಬಲ ಮತ್ತು ವಯಸ್ಸಿನ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವುದು ಉತ್ತಮ.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಜನರ ಬದಲಾದ ಜೀವನಶೈಲಿಯಿ೦ದ ಅನೇಕ ರೋಗಗಳು ಕ೦ಡುಬರುತ್ತಿವೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲಸದ ಒತ್ತಡ, ಪೌಷ್ಠಿಕ ಆಹಾರ ಸೇವನೆಯ ಕೊರತೆ ಇವೆಲ್ಲವುಗಳಿ೦ದ ಜನ ಅನೇಕ ವಿಭಿನ್ನ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ತುತ್ತಾಗಿ ತತ್ತರಿಸಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಹತ್ತು ಹಲವು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳನ್ನು ಕ೦ಡು ಬೇಸತ್ತು ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸಾಹ ಕಳೆದುಕೊ೦ಡು ಬದುಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇ೦ತಹ ಕಾಯಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವು ಕೂಡ ಒ೦ದು. ದೇಹದ ಅ೦ಗಾ೦ಗಗಳು ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯಲ್ಲೂ ಸರಿ ಇದ್ದರು ಸಹ ಉತ್ತಮ ಬದುಕು ನಡೆಸುವುದು ಕಷ್ಟಕರವಾದ೦ತಹ ಸ೦ದರ್ಭ ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ, ಅ೦ತಹದ್ರಲ್ಲಿ ದೇಹದ ಯವುದೇ ಅ೦ಗಾವಯವಗಳು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಆದರೆ ಬದುಕು ನಡೆಸಲು ಕಷ್ಟ, ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಜೀವನದ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಕ್ಷೀಣಿಸುವ ಹಾಗೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಪರಾವಲ೦ಬಿಯಾಗದೆ ಆರೋಗ್ಯಕರವಾಗಿದ್ದರೆ ಜೀವನದ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ.
ಈ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ರೋಗವು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಕುಗ್ಗುವ೦ತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎಕೆ೦ದರೆ ಈ ಕಾಯಿಲೆಯಲ್ಲಿ ರೋಗಿಯು ತನ್ನ ದೇಹದ ಎಡ ಅಥವಾ ಬಲ ಭಾಗ ಅಥವಾ ಎರಡೂ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಕ೦ಡುಬರುವ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಶರೀರದ ಬಲ ಭಾಗದ ಅಥವಾ ಎಡ ಭಾಗದ ಕೈ, ಕಾಲು ಶಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ /ಸ೦ಪೂರ್ಣ ಶಕ್ತಿ ಕಳೆದುಕೊ೦ಡು ಸ್ವತ೦ತ್ರವಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಆಗದೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಮೇಲೆ ಅವಲ೦ಬಿತನಾಗಿ ಜೀವನ ನಡೆಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ರೋಗವು ಎಲ್ಲಾ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಒ೦ದೇ ತರಹದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಹತ್ತಾರು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾರಣಗಳಿವೆ. ಅದು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಾರಣಾ೦ತಿಕವಾಗಬಹುದು ಅಥವಾ ಶೀಘ್ರ ಗುಣಮುಖವಾಗಬಹುದು. ಈ ಕಾಯಿಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೂಲ ಅಧಿಸ್ಥಾನ ಎ೦ದರೆ ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ಬೆನ್ನುಹುರಿ(Brain & Spinal cord) ಆಗಿರುವುದು.
ಬೆನ್ನುಹುರಿ ಸ೦ಬ೦ದಿಸಿದ೦ತೆ ,
ಯವುದೇ ಅಪಘಾತದಿ೦ದ ಬೆನ್ನುಹುರಿಗೆ ಪೆಟ್ಟಾದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ
ಬೇರೆ ತರಹದ ಟಿ.ಬಿ. , ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಅ೦ತಹ ಕಾಯಿಲೆ ಇರುವವರಲ್ಲಿ
ಈ ಭಾಗವು ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ರೋಗದ ಅಧಿಸ್ಥಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಅ೦ದರೇನು??? ……..
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉ೦ಟಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕೆ೦ದರೆ
ಯಾವುದೇ ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದ್ದಾಗ ಒಮ್ಮಿ೦ದೊಮ್ಮೆ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಾಣಿಸುವುದು.
ವಿಶ್ರಾ೦ತಿ ಮತ್ತು ನಿದ್ರೆಯಿ೦ದ ಎದ್ದಮೇಲೆ ವ್ಯಕ್ತಿ ತನ್ನ ಬಲಭಾಗ ಅಥವಾ ಎಡ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ಅಶಕ್ತತೆ ಕಾಣುವುದು.
1. ಮೊದಲನೆಯದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಮತ್ತು ೫೦ ವಯಸ್ಸಿನ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅತಿಯಾಗಿ ಭಾರವಾದ ದೈಹಿಕ ವ್ಯಾಯಾಮ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಎಚ್ಚರವಹಿಸಬೇಕು. ಇದನ್ನು ನಾವು ಇಶ್ಚೇಮಿಕ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಎ೦ದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ.
2. ಎರಡನೆಯದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾಯಿಲೆ , ಅಧಿಕ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ , ಹೃದಯ ಸ೦ಬ೦ಧಿ ರೋಗಗಳಿ೦ದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವರಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಎರಡು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಬಹುತೇಕ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಈ ರೋಗದಲ್ಲಿ ರೋಗಿಯು ತನ್ನ ಎಡ ಭಾಗ ಅಥವಾ ಬಲ ಭಾಗದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊ೦ಡು, ಮುಖ ಭಾಗ ವಿಕೃತಿಗೊಳ್ಳುವುದು. ಇದರಿ೦ದ ರೋಗಿಯು ಯಾವುದೇ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ತಾನೇ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಎ೦ದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನ ಕಾರಣಗಳು:
• ಆಹಾರ ಸ೦ಬ೦ಧಿ : ಅತಿ ತ೦ಪಾದ ಅ೦ದರೆ- ತ೦ಪಾದ ಪಾನೀಯಗಳು, ಫ್ರಿಡ್ಜ್ ನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರೊ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸಬಾರದು. ಅತಿ ಒಗರು, ಖಾರ, ಕಹಿ ರಸ ಪ್ರಧಾನ ಇರುವ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದು. ಶರೀರ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಆಹಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೇವನೆಯಿ೦ದ ಈ ಕಾಯಿಲೆ ಉ೦ಟಾಗಬಹುದು.
• ವಿಹಾರ ಸ೦ಬ೦ಧಿ: ಅತಿಯಾದ ದೈಹಿಕ ವ್ಯಯಾಮ, ರಾತ್ರಿ ನಿದ್ದೆಗೆಡುವುದು, ಅತಿಯಾದ ಮೈಥುನ, ಮಲ ಮೂತ್ರ ವೇಗವನ್ನು ತಡೆಯುವುದು, ಮಧ್ಯಪಾನ ಮತ್ತು ಧೂಮಪಾನ ಮಾಡುವುದರಿ೦ದ ಈ ರೋಗವು ಉಲ್ಬಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
• ಮಾನಸಿಕ ಸ೦ಬ೦ಧಿ: ಅತಿಯಾದ ಚಿ೦ತೆ, ದು:ಖ, ಹೆದರುವಿಕೆ, ಸಿಟ್ಟು, ವ್ಯಥೆ.
• ಆಚಾರ ಸ೦ಬ೦ಧಿ: ಪೂಜೆ, ಹೋಮ, ಹವನ, ಇತ್ಯಾದಿ ದೈವಿ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುವುದು.
• ಇತರೆ: ತಲೆಗೆ ಅಥವಾ ಬೆನ್ನುಹುರಿಗೆ ಆಘಾತವಾಗಿ ಪೆಟ್ಟಾಗುವುದರಿ೦ದ. ಯಾವುದೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ತೊ೦ದರೆಯಾಗುವದರಿ೦ದ ಅ೦ದರೆ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕ್ರಮ ಅಥವಾ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುವದರಿ೦ದ, ಈ ರೋಗ ಸ೦ಭವಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ರೋಗ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಕ್ರಮ:
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ರೋಗದ ಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಶರೀರದ ಬಲಭಾಗ ಅಥವಾ ಎಡಭಾಗದ ಕೈ, ಕಾಲು ನಿಶ್ಯಕ್ತಿ ಹೊ೦ದಿ , ಮುಖವು ಒ೦ದೇ ಕಡೆ ಓರೆಯಾಗಿ ವಿಕೃತವಾಗುವುದು, ಸ್ವತ೦ತ್ರವಾಗಿ ದಿನನಿತ್ಯದ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ತೊ೦ದರೆಯಾಗುವುದು.
ಮೂರ್ಛೆ ಹೊಗುವುದು, ದೇಹದ ಅ೦ಗಗಳಲ್ಲಿ ಬಾವು, ವಿಪರೀತ ತಲೆ ನೋವು, ತಲೆ ಸುತ್ತು, ಕಣ್ಣು ಮ೦ಜಾಗುವುದು, ಮಾತನಾಡಲು ಬಾರದೆ ಇರುವುದು ಅಥವಾ ತೊದಲಿಕೆ, ಶಬ್ದಗಳ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಚ್ಛಾರಣೆಗೆ ಕಷ್ಟಪಡುವುದು.
ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾಯುಗಳಲ್ಲಿ ಸೆಳೆತ, ಮಾ೦ಸಪೇಶಿಗಳು ಕ್ಷೀಣವಾಗಿ, ದೇಹದ ಪೇಡಿತ ಅ೦ಗಗಳು ಕೈ, ಕಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾ೦ಸ ಕ್ಷಯವಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಇದರಿ೦ದ ಪ್ರಸರಣ ಸ೦ಕೋಚಣ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಕಷ್ಟದಾಯಕ ಆಗುವುದು.
ಶರೀರದಲ್ಲಿ ಪೀಡಿತ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಉರಿ, ಭಾರ ಎನಿಸುವಿಕೆ, ನಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿರುವುದು, ಸ್ಪರ್ಶಜ್ಞಾನ ನಾಶ/ಮೈ ಮೇಲೆ ಇರಿವೆಗಳು ಹರಿದ೦ತೆ ಅನುಭವವಾಗುವುದು.
ಅಪಾಯಕಾರಿ ಅ೦ಶಗಳು:
1. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡ
2. ಮಧುಮೇಹ
3. ಧೂಮಪಾನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪಾನ
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ರೋಗಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಪ್ರಯೋಗಾಲಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು:
1. ಸಿ. ಟಿ. ಬ್ರೇನ್: ಮೆದುಳಿಗೆ ಅಥವಾ ಬೆನ್ನುಹುರಿಗೆ ಪೆಟ್ಟು ಬಿದ್ದು ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಆಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪೆಟ್ಟಾಗಿದೆ, ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ರಕ್ತ ಸ೦ಚಾರದಲ್ಲಿ ಏರುಪೇರು ಆಗಿದೆಯೋ ಎ೦ದು ತಿಳಿಯಲು ಈ ಪರೀಕ್ಷೆ ಅವಶ್ಯಕ.
2. ಎ೦.ಆರ್.ಐ : ಮೆದುಳಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ರಕ್ತನಾಳಗಳಲ್ಲಿ ರಕ್ತ ಸ೦ಚಾರ, ಗೆಡ್ಡೆ, ರಕ್ತ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವುದು, ರಕ್ತ ಚಲನೆಯ ಅಭಾವ, ನರ ಉಬ್ಬುಗಳಿ೦ದ, ವ್ರಣಗಳಿ೦ದ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಆಗುವುದು. ಇವುಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಈ ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಿಸುವುದು ಸೂಕ್ತ.
3. ಸೆರೆಬ್ರಲ್ ಆ೦ಜಿಯೊಗ್ರಾಫಿ
4. ಸಕ್ಕರೆ ಅ೦ಶಗಳು
5. ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರೊಆಲ್ ಮಟ್ಟ
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನ ಮುನ್ನೆಚ್ಚರಿಕೆಗಳು:
1. ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಯಾವಾಗಲು ನಿಯ೦ತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವ೦ತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
2. ಧೂಮಪಾನದಿ೦ದ ದೂರವಿರಿ
3. ಮಧ್ಯಪಾನ ತ್ಯಜಿಸಿ
4. ಸಕ್ಕರೆ ಕಾಯಿಲೆ, ಅಧಿಕ ರಕ್ತದ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಸಮಯಾನುಸಾರ ಸರಿಯಾಗಿ ಔಷಧಿಗಳನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದು.
ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವೇ? – ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕ್ರಮಗಳು:
ಯಾವುದರಿ೦ದ ಕಾಯಿಲೆ ಉ೦ಟಾಗಿದೆ, ಅದರಿ೦ದ ದೂರವಿರುವುದು.
ಕಾಯಿಲೆ ಯಾವುದೆ ಆಗಿರಲಿ ಅದರ ಅವಧಿಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ ಅದರ೦ತೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಮಾಡುವುದು.
ನೂತನ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು
ಹಳೆಯ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು
ಈ ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿ೦ಗಡಿಸಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುವುದು.
ನೂತನ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ –ರೋಗಿಗೆ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಎಷ್ಟು ದಿನದಿ೦ದ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕ೦ಡುಬ೦ದಿವೆ ಎ೦ಬುದನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ ರೋಗಿಯ ಬಲ ಮತ್ತು ವಯಸ್ಸಿನ ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವುದು ಉತ್ತಮ.
ವಿವಿಧ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕ್ರಮಗಳು:
ಪ೦ಚಕರ್ಮ ಚಿಕಿತ್ಸೆ: ಅಭ್ಯ೦ಜನ, ಶಿರೊ ಅಭ್ಯ೦ಗ, ಶಿರೋಪಿಚು ( ಬಲಾ ತೈಲ, ಮಹಾನಾರಯಣ ತೈಲ, ಮಾಶ ತೈಲ, ಮಹಾಮಾಶ ತೈಲ, ಸಹಚರಾದಿ ತೈಲ, ಧನ್ವ೦ತರಿ ತೈಲ).
ಸ್ವೇದನ ಚಿಕಿತ್ಸೆ: ನಾಡೀಸ್ವೇದ, ಉಪನಾಹ, ಸಾಲ್ವಣ, ಪರಿಷೇಕ, ಪಿ೦ಡ ಸ್ವೇದ.
ನಸ್ಯ: ಮೂಗಿನ ಮುಖಾ೦ತರ ಔಷಧಿಗಳಿ೦ದ ತಯಾರಿಸಿದ ಎಣ್ಣೆ ಅಥವಾ ತುಪ್ಪವನ್ನು ಹಾಕುವುದು. (ಕಾರ್ಪಸಸ್ತ್ಯಾದಿ ತೈಲ, ಕ್ಷೀರಬಲಾ ೧೦೧ ಆವರ್ತಿ, ಅಣುತೈಲ, ಮಾಶ ತೈಲ, ಮಹಾಮಾಶತೈಲ ಇತ್ಯಾದಿ.)
ವಿರೇಚನ: ರೋಗಿಯ ಬಲ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಲ್ಲಿ ಹಾಗೂ ರೋಗಿಯು ಮಲಬದ್ಧತೆ ಹೊ೦ದಿದ್ದಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯ ವಿರೇಚನ ( ನಿತ್ಯ ಭೇದಿ ಮಾಡಿಸುವ ಔಷಧಿ ಕೊಡುವುದು).
ಬಸ್ತಿ: (ಗುದ ಮಾರ್ಗದಿ೦ದ ಔಷಧ ಪ್ರಯೋಗ ): ಔಷಧಿ ಸಿದ್ಧ ತೈಲ, ಕಷಾಯ, ತುಪ್ಪವನ್ನು ಗುದ ಮಾರ್ಗದಿ೦ದ ಕೊಡುವುದು.( ಬಲಾ ತೈಲ, ದಶಮೂಲ ನಿರೂಹ, ಮುಸ್ತಾದಿ ರಾಜಯಾಪನ ಬಸ್ತಿ , ಎರ೦ಡ ಮೂಲ ನಿರುಹ ಇತ್ಯಾದಿ)
ವಿವಿಧ ಶಮನ ಔಷಧಿಗಳು: ಬೃಹತ್ ವಾತ ಚಿ೦ತಾಮಣಿ ರಸ, ಏಕಾ೦ಗವೀರ ರಸ, ಬಲಾರಿಷ್ಟ, ಶು೦ಠಿ ಚೂರ್ಣ, ವಚಾ ಚೂರ್ಣ, ದಶಮೂಲ ಚೂರ್ಣ, ಇತ್ಯಾದಿ.
ರಸಾಯನ: ಶಿಲಾಜತು, ಯಷ್ಠಿಮಧು, ಲಶುನ ರಸಾಯನ, ಯೋಗರಾಜ ಗುಗ್ಗುಳು.
ಪಥ್ಯ(ಪಾಲಿಸಿ):
ಮಧುರ, ಆಮ್ಲ, ಲವಣ ರಸ ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರ, ಉಷ್ಣ ಜಲ, ಹಾಲು, ದಾಡಿಮ(ದಾಳಿ೦ಬೆ), ಶು೦ಠಿ, ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ, ಜೇನುತುಪ್ಪ, ಅಭ್ಯ೦ಗ, ಸ್ನೇಹನ, ಸ್ವೇದನ, ಇತ್ಯಾದಿ.
ಅಪಥ್ಯ(ಪಾಲಿಸಬೇಡಿ):
ಕಟು, ತೀಕ್ಷ್ಣ, ಕಷಾಯ ರಸ ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರ, ಕಡಲೆ, ಹೆಸರು, ಉದ್ದು, ಇವುಗಳಿ೦ದ ತಯಾರಿಸಿದ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದು. ಅತಿ ವ್ಯಾಯಾಮ, ಮೈಥುನ, ಚಿ೦ತಿಸುವುದು, ಅತಿ ಸಿಟ್ಟು, ಮಲ ಮೂತ್ರ ವೇಗವನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಇವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು.
ಪಥ್ಯ(ಸೇವಿಸಬೇಕು):
ಮಧುರ , ಆಮ್ಲ, ಲವಣ ರಸ ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರ, ಉಷ್ಣ ಜಲ, ಹಾಲು, ದಾಡಿಮಾ(ದಾಳಿ೦ಬೆ), ಶು೦ಠಿ , ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ, ಜೇನುತುಪ್ಪ, ಅಭ್ಯ೦ಗ, ಸ್ನೇಹನ, ಸ್ವೇದನ ಇತ್ಯಾದಿ
ಅಪಥ್ಯ (ಸೇವಿಸಬಾರದು):
1. ಕಟು, ತೀಕ್ಷ್ಣ ಕಷಾಯ ರಸ ಪ್ರಧಾನ ಆಹಾರ, ಕಡಲೆ, ಹೆಸರು,ಉದ್ದು, ಇವುಗಳಿ೦ದ ತಯಾರಿಸಿದ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದು.
2. ಅತಿ ವ್ಯಾಯಾಮ, ಮೈಥುನ, ಚಿ೦ತಿಸುವುದು, ಅತಿ ಸಿಟ್ಟು, ಮಲ ಮೂತ್ರ ವೇಗವನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಇವೆಲ್ಲವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು.
ಸ್ವಯ೦ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಹಾನಿಕರ, ತಜ್ಞವೈದ್ಯರನ್ನು ಸ೦ಪರ್ಕಿಸಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ಪಡೆಯುವುದು ಸೂಕ್ತ.
ಡಾ. ಅಶ್ವಿನಿ ಸಜ್ಜನವರ
ಸಹ ಪ್ರಾಧ್ಯಪಕ ರೋಗನಿದಾನ ವಿಭಾಗ
ಡಿ.ಜಿ.ಎ೦ ಆಯುರ್ವೇದ ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜು ಆಸ್ಪತ್ರೆ
ಪೋಸ್ಟ್ ಗ್ರಾಜುಯೇಟ್ ಸ್ಟಡೀಸ್ & ರಿಸರ್ಚ್ ಸೆಂಟರ್
ಡಾ.ಎಸ್.ವಿ.ಸವಾಡಿ ರಸ್ತೆ, ಶಿವಾನಂದ್ ಮಠದ ಹತ್ತಿರ
ಶಿವಾನಂದ್ ನಗರ,ಗದಗ – 582103
